ساخت مقیاس فرم کوتاه سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی اسلامی  

طرح معنویت به­ عنوان اندوخت ه­ای پویا و شکلی از سرمایه انسانی و زمینه ­ساز بارآوری فردی و اجتماعی­، در قرن هجدهم انجام شده است. سپس با فاصله زمانی بیش از یک قرن، در اواخر قرن بیستم و دهه اول و دوم هزاره سوم میلادی عملیاتی ­سازی معنویت به عنوان­ سرمایه معنوی آغاز شده است. در نگاهی به تعاریف ارائه­ شده از سرمایه معنوی، می­ توان این تعاریف را در چند طبقه، یعنی سرمایه معنوی به­ عنوان­ سرمایه دینی ­سرمایه معنوی به­ عنوان عاملی معنابخش به زندگی و سرمایه معنوی در قالب دل­بستگی به خدای متعال ­قرار داد. در ادامه سرمایه و بهزیستی معنوی را ارائه و به ­دنبال آن، نگاهی نقادانه نسبت به برخی ابزارهای ارائه­ شده برای سنجش معنویت خواهیم داشت. در پایان نیز پیوندهای نظری احتمالی میان سرمایه و بهزیستی معنوی را با سرمایه روان­شناختی و سرمایه اجتماعی ارائه خواهیم کرد.

سرمایه معنوی
در دین اسلام معنویت در پیوندی جدایی ­ناپذیر با نیت و پایبندی رفتاری به باورهای مذهبی با تأکید بر دل­بستگی، توکل و امید به لطف و مدد خداوند متعال مورد بحث قرار می­ گیرد (ابراهیمی دینانی، 1383، ص10؛ Yusuf, 2011, p.25). در تأکیدی سریعتر، معنویت در بین مسلمانان از طریق پایبندی به آداب و شعائر دین مبین اسلام و تلاش پیگیر و مستمر برای دل­بستگی و پیوند با دستورات خالق هستی معنا پیدا می­ کند. همچنین معنویت در اسلام در سایه عشق به خدا، عبادت، نیایش، عمل خداپسندانه،  همدردی و همدلی با محرومان به ظهور می­رسد. از چنین منظری، منبع لایزال الهی و عمل به دستورات خالق بی­بدیل هستی در پیوند با باورها و رفتارهای انسان، نیرویی زاینده، پویا، هدایت­گر و تنظیم­گر همچون یک منبع سرمایه­ای را به انسان عطا می ­کند که می ­توان به آن «سرمایه معنوی» اطلاق کرد. از این نگاه، سرمایه معنوی بسان هر سرمایه دیگر، بستری برای پیشروی به سوی اهداف، اطمینان، آرامش و تلاش هدفمند محسوب می­ شود.­ وجود چنین دل­بستگی­ای در افراد به­ خوبی قادر به ایجاد پایگاهی امن برای آنها می­شود تا از آن طریق با تلاش و پشتکار برای اهدافی غایت­نگرانه و  فراجهانی به­ سوی دنیایی بهتر، سرشار از آرامش و صلح حرکت نمایند. به همین دلیل تسلط یک فضای معنوی مبتنی بر توجه دائمی به خداوند آفریدگار جهان هستی، سرمایه ه­ای گران­بها و ارزشمند برای افراد است.

براساس آموزه ­های دین اسلام، سرمایه معنوی می­تواند دارای مؤلفه­ های چندگانه­ ای باشد. در دین مبین اسلام سرمایه معنوی می ­تواند باعث شود تا افراد در لحظات مواجهه با مشکلات با تکیه به منبع لایزال ارزانی­شده توسط خداوند، مقاومت و پشتکار بیشتری از خود نشان دهند و در زمان مواجهه با مصائب، شکیباتر و صبورتر شوند. همچنین معنویت­ در اسلام دارای مضمون حکمت­گرایی مبتنی بر دخالت یک نیروی فرافردی (خداوند متعال) در امور انسان­ ها نیز هست. تکیه بر ارزش­های معنوی نظیر اعتماد، ارزشمندی و کرامت انسان، باور به اهداف مثبت و مطلوب در زندگی انسان، شکلی از اعتماد و به­دنبال آن تأثیرگذاری معنوی را فراهم می­نماید. از طرف دیگر سرمایه معنوی بسان هر منبع سرمایه­ ای دیگر در مواقع مختلف باید از طریق وجود فرصت خلوت با خدا و راز و نیاز با وی تقویت شود. به معنای دیگر، آنگاه که انسان در فضای خلوت ذهن خود فرصتی می­ یابد تا با قادر مطلق راز و نیاز کند، به همان میزان بر سرمایه معنوی وی افزوده خواهد شد.

منبع:

ضرورت تلقی و سنجش معنویت به عنوان یک منبع سرمایه ای

گردآورنده:

تیم متفکران نوین مالی

سایر خدمات تیم

 

در صورت علاقه مندی به یادگیری کامل مبحث مقالات قرانی، جهت پیش ثبت نام و یا  شرکت در دوره ها کلیک کنید.

جهت پیش ثبت نام  کلیک کنید...

در صورتی که به مشاوره پیرامون موضوع فوق علاقه دارید کلیک کنید...

اطلاعات بیشتر کلیک کنید...