کسى‌ دست‌ کسى‌ را نمى‌بوسد، زیرا بوسیدن‌ دست‌ او مانند نماز خواندن‌ براى‌اوست‌. - امام رضا (ع)

آیا هر کسی می‌تواند دست به تفسیر و تأویل قرآن کریم بزند؟ مفسّر و تأویل کننده‌ی قرآن کریم باید چه صفاتی داشته باشد؟

 
 

 

 

پیامبر اکرم(ص) اولین و سزاوار‌ترین فرد برای تفسیر قرآن کریم می‌باشد که به نص خود قرآن خداوند همه‌ی تنزیل و تأویل را براو نازل کرده است: «وأنزل اللّهُ علیک الکتابَ و الحِکمَةَ». (سوره‌ی نساء، آیه133)

 

بعد از وفات ایشان امیر‌المؤمنین علی(ع) و اهل‌بیت‌(ع) به حکم آیه‌ی تطهیر که مشمول موهبت‌های الهی و درایت و طهارت قلب می‌باشند، بهترین مفسران قرآن هستند.
برخی از صحابه و تابعان نیز مفسران بعدی قرآن کریم بودند و بعد از آن بنا به آیه‌ی شریفه: «وما یعلم تأویلَهُ إلاّ اللّهُ و الراسِخُونَ فِی العِلمِ». (سوره‌ی آل عمران، آیه7) وظیفه تفسیر و تأویل قرآن بر عهده‌ی «راسخون فی العلم» بود.

 

قرآن شناسان و علمای اسلامی شرایطی را برای مفسّر قرار داده‌اند. گرچه در این باب اختلاف نظر وجود دارد، ولی به‌طور اجمال می‌توان گفت که اعتقاد داشتند که مفسّر باید با این علوم آشنا باشد تا بتواند قرآن را تفسیر کند که برخی آن را علوم پانزده گانه3 نام نهاده‌اند که عبارت‌اند از: علم اللغه، صرف و نحو، اشتقاق، معانی و بیان و بدیع، علم قرائت، اصول دین، اصول فقه، اسباب النّزول، قصص، فقه، ناسخ و منسوخ، حدیث و علم موهبتی که همان فهم و بصیرتی است که خداوند در اثر رعایت تقوا و پرهیزگاری به بنده‌ی خود عنایت می‌فرماید و بوسیله‌ی آن حقایق و اسرار نهان قرآن را بر او آشکار می‌کند. شرط دیگر تفسیر شناسی است که مفسّر همواره باید در آثار معتبر مفسران از قدما و معاصران تحقیق کرده و شناخت عمیق و ناقدانه‌ای از آثار گوناگون در زمینه‌ی یکایک علوم قرآنی داشته‌باشد تا آنجا که بدون مراجعه به آثار معتبر علمای گذشته، بتواند اظهار نظر کند.

 

شرایط تأویل

چه کسانی می‌توانند دست به تأویل قرآن بزنند؟

جواب به دو صورت قابل طرح است: 1. آگاهان به تمام تأویل قرآن  2.آگاهان به بخشی از تأویل قرآن.

با توجه به آیات صریح قرآن کریم، پیامبر اکرم(ص) و علی(ع) و ائمه معصومین(ع) آگاهان به تمام تأویل قرآن کریم می‌باشند. روایاتی در این زمینه وجود دارد که فهم و تأویل کل قرآن مجید را از مردم نفی کرده است. حقیقت آن است که همه‌ی مردم در درک بخشی از تأویل قرآن کریم نیز یکسان نیستند و هر دسته‌ای از مردم به میزان فهم و درک خود از معانی و مضامین قرآن بهره می‌برند، چنانکه در روایتی آمده است: بخشی از قرآن را همه‌ی مردم می‌دانند و بخشی دیگر را تنها کسانی که دارای ذهنی صاف و حسی لطیف و قدرت تشخیص بوده، می‌فهمند که خداوند به آنها سعه‌ی صدر عطا کرده و بخشی از آن را تنها خدا و راسخان در علم می‌دانند.


دانشمندان علوم قرآنی در مورد این شرایط مفصّلا بحث کرده‌اند که ما مختصر و کوتاه به آن صفات و شرایط اشاره می‌کنیم. تأویل‌کننده‌ی قرآن باید دارای این صفات باشد:
1. آشنایی با زبان و بیان قرآن کریم.

2. قوه‌ی فهم و تشخیص درست.

3. قلب سلیم داشته باشد. 4. دانشی استوار و خلل نا‌پذیر در زمینه توحید اسباب.

 

 

منبع:

دانشنامه موضوعی قران 

 

 

 

در صورت علاقه مندی به یادگیری کامل مبحث اهمیت تفسیر، جهت پیش ثبت نام و یا  شرکت در دوره ها کلیک کنید.

جهت پیش ثبت نام  کلیک کنید...

در صورتی که به مشاوره پیرامون موضوع فوق علاقه دارید کلیک کنید...

اطلاعات بیشتر کلیک کنید...

 

 
 

 

ثبت نام و عضویت میز کار

لینک های مفید

 

 

دیدگاه کاربران

 

 

  • اشتراک دانش و مهارت مالی و حسابداری
  • قرآن پژوهی مالی و حسابداری
  • شرکت دانش پژوهان مالی فرانگر
  • مرکز مشاوره الکترونیک حسابداری, مالی و سرمایه گذاری
  • توسعه توانمندی و فرصتهای شغلی مالی و حسابداری
  • انتخاب برتر محصولات, خدمات و بازار حسابداری, مالی و...
  • توسعه نگر دانش و مهارت مالی و حسابداری
  • آتیه نگر دانش و سواد مالی مدیران ارشد
  • بهینه نگر دانش و سواد مالی خانواده
  • هدیه مالی تیم متفکران نوین مالی در شبکه اجتماعی
    Google Analytics Alternative