هر کس حقیقت را از طریق قرآن نشناسد، از فتنه ها برکنار نمى ماند. - امام صادق (ع)

برای تفسیر موضوعی تعاریفی بیان کرده‌اند. بعضی گفته‌اند: عبارت است از بیان معارف مربوط به یک موضوع از لابه لای آیات موجود در یک یا چند سوره.[۱] به گفته بعضی دیگر تفسیر موضوعی آن است که آیات مرتبط به هر موضوعی که در قرآن پراکنده‌اند گردآوری و یکجا بررسی شوند تا نظر قرآن درباره آن موضوع و ابعاد آن به دست آید.[۲]

 
 

در تعریفی دیگر آمده است که تفسیر موضوعی کوششی بشری است در فهم روشمند پاسخی از قرآن در سایه گردآوری ـ مبتنی بر تئوری ـ آیات، به مسائل و موضوعات زنده عملی و نظری ـ برخاسته از معارف بشری و احوال حیات جمعی ـ که انتظار می‌رود قرآن سخن حقی در آن باره داشته باشد.[۳]

 

بعضی از تعاریف، تفسیر موضوعی را به عنوان یک علم و بعضی دیگر آن را به عنوان کاری از مفسر معرفی می‌کنند، چنان که بعضی گفته‌اند: تفسیر موضوعی علمی است که با گردآوری آیات پراکنده در سوره‌های قرآن درباره قضایای مختلف قرآن کریم ـ که دارای وحدت معنا یا وحدت غرض هستند ـ بحث می‌کند و با روش معین و شرایط خاص به بیان معنای آیات پرداخته، با ایجاد ارتباط میان آن‌ها به استخراج عناصر آن‌ها می‌پردازد.[۴]

 

مقصود از موضوع در عنوان «‌تفسیر موضوعی‌» نیز واقعیت خارجی دانسته شده است. در این صورت تفسیر موضوعی آن است که مفسر ابتدا به یکی از موضوعات و مشکلات و پدیده‌های عینی زندگی اعم از عقیدتی، اجتماعی و پدیده‌های هستی، نظر افکنده، همه تجارب بشری درباره آن موضوع و مشکل عینی و راه حل‌های آن را فراهم می‌آورد. سپس از راه گفت و گو با قرآن و استنطاق و تدبر در آن، موضع قرآن را درباره آن کشف می‌کند.[۵]

 

اما سایر تعاریف، مقصود از موضوع را موضوعی برآمده از قرآن کریم می‌دانند که قرآن آشکارا درباره آن حکمی بیان داشته است، بنابراین در دیدگاه نخست موضوع از متن واقع و زندگی گرفته می‌شود و در دیدگاه دوم موضوع از خود قرآن استخراج می‌شود. شهید صدر تفسیر موضوعی را شامل هر دو نگاه و برداشت از موضوع می‌داند

 

تفسیر موضوعی با همة مزایایی که دارد، از برخی آسیب هایی البته اجتناب پذیر  رنج می برد. اهم این آسیب ها به شرح زیر است:


غفلت از سیاق

نگرش تک بعدی

تحمیل رأی و تطبیق ناروا

 

 

منابع:

1مباحث فی التفسیر الموضوعی، ص۱۶
2منشور جاوید، ج۱، ص۲۳؛ پیام قرآن، ج۱، ص۲۱
3المدرسة القرآنیه، ص۳۵ - ۳۶؛ قرآن شناخت، ش ۴، ص۱۱۳، «‌تفسیر موضوعی قرآن از منظر استاد مصباح‌»
4المدخل الی التفسیر الموضوعی، ص۲۰ - ۲۱
5المدرسة القرآنیه، ص۲۳ - ۲۴، ۲۹؛ علوم القرآن، حکیم، ص۳۴۵
آسیب شناسی تفسیر موضوعی- علی سراقی

 

در صورت علاقه مندی به یادگیری کامل مبحث اسیب شناسی تعریف موضوعی، جهت پیش ثبت نام و یا  شرکت در دوره ها کلیک کنید.

جهت پیش ثبت نام  کلیک کنید...

در صورتی که به مشاوره پیرامون موضوع فوق علاقه دارید کلیک کنید...

اطلاعات بیشتر کلیک کنید...

 

 
 

 

ثبت نام و عضویت میز کار

لینک های مفید

 

 

دیدگاه کاربران

 

 

  • اشتراک دانش و مهارت مالی و حسابداری
  • قرآن پژوهی مالی و حسابداری
  • شرکت دانش پژوهان مالی فرانگر
  • مرکز مشاوره الکترونیک حسابداری, مالی و سرمایه گذاری
  • توسعه توانمندی و فرصتهای شغلی مالی و حسابداری
  • انتخاب برتر محصولات, خدمات و بازار حسابداری, مالی و...
  • توسعه نگر دانش و مهارت مالی و حسابداری
  • آتیه نگر دانش و سواد مالی مدیران ارشد
  • بهینه نگر دانش و سواد مالی خانواده
  • هدیه مالی تیم متفکران نوین مالی در شبکه اجتماعی
    Google Analytics Alternative